در مراسم افتتاحیه مدرسه تابستانه هوش مصنوعی مطرح شد:
چالش اصول اخلاقی هوش مصنوعی با قوانین هوش مصنوعی چالشی جدی است/ حکمرانی فقهی در عرصه هوش مصنوعی یعنی صیانت از حریم خصوصی افراد
حجت‌الاسلام و المسلمین عبدالحسین خسروپناه؛ دبیر شورای عالی انقلاب، در افتتاحیه دوره «فقه هوش مصنوعی» که از سوی مؤسسه عالی‌فقه و علوم اسلامی، تحت اشراف مقام معظم رهبری «مدظله العالی» برگزار شد با بیان اینکه ماهیت هوش مصنوعی ماهیت داده‌ای الگوریتمی است، گفت: حکمرانی هوش مصنوعی عمدتا با مفهوم حکمرانی بین‌المللی و حکمرانی خوب تداعی می‌شود یعنی عده‌ای در سازمان‌های بین‌المللی نظریه و دکترین تولید می‌کنند و بقیه هم مجبورند که در ذیل این نظریه ساختارهای مختلف خود را مدیریت کنند مثلا سند ۲۰۳۰ گرچه در ایران نوشته شد و از خارج ترجمه نشده بود ولی در ذیل سند ۲۰۳۰ که یونسکو آن را ابلاغ کرده بود نوشتند.
حجت‌الاسلام و المسلمین خسروپناه با بیان اینکه حکمرانی خوب قصد دارد تا حکمرانی ملی، منطقه‌ای و بین‌المللی را از آن خود کند، افزود: دکتر فرازمند که ساکن آمریکا است کتابی نوشت و در برابر حکمرانی خوب، «حکمرانی سالم» را پیشنهاد داد و تاکید کرد چرا هر کشوری حکمرانی برای خود نداشته باشد و در امور بین‌المللی هم همگان مداخله کنند.
دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی با بیان اینکه حکمرانی حکمی مبتنی بر نقش حداکثری مردم در حول محور ولایت است به کارکرد هوش مصنوعی اشاره و اظهار کرد: هوش مصنوعی شیوه و سبک زندگی بشر را در همه عرصه‌های اقتصادی، سیاسی و اجتماعی و فرهنگی تغییر داده است؛ الان چت جی‌پی‌تی ها در عرصه‌های مختلف کاربرد دارند؛ هوش مصنوعی در پزشکی و درمان کاربرد دارند و می‌توانند بدن یک انسان ۲۰ ساله را آنالیز کنند و با احتمال بگویند این بدن در چند دهه آینده ممکن است به فلان بیماری مبتلا شود. در تولید خودرو هم شاهد خودروهایی هستیم که بدون سرنشین کار می‌کنند یا حتی اگر حواس راننده نباشد از تصادف جلوگیری می‌کنند.
استاد حوزه و دانشگاه با بیان اینکه با هوش مصنوعی هم می‌توان تقلب و هم کشف تقلب کرد، اضافه کرد: با دقت بالا می‌توان تراکنش‌های مالی را کشف کرد؛ الان چین با هوش مصنوعی بانک‌ها را از تقلب و حملات سایبری مصون کرده است؛ در پیشگیری خرابی‌های احتمالی قبل از وقوع و کارهای علوم غریبه را هم انجام می‌دهد. در آموزش و پرورش و آموزش عالی و … کاربرد دارد.
استاد خسروپناه با بیان اینکه الان در کشور برخی کالاها مانند پوشاک ۶۰ تا ۷۰ درصد قاچاق می‌شوند و با هوش مصنوعی می‌توان کنترل زیادی بر آن داشته باشیم، تصریح کرد: قاچاق این حجم پوشاک آفات زیادی دارد؛ به تولید ضربه می‌زند و منشا خیلی از بدحجابی‌ها هم هست. تفاوت فرد حکیم هم با فرد بدون حکمت این است که حکیم علت را ریشه‌یابی می‌کند ولی فرد غیر حکیم به دنبال معلول می‌رود؛ شورای عالی انقلاب فرهنگی هم در این راستا مصوب کرده است که برخود فیزیکی با بدحجابی، نتیجه عکس می‌دهد.
وی در ادامه گفت: در حکمرانی اسلامی، اخلاق نیز در مورد هوش مصنوعی لحاظ شده است؛ وظیفه شورای عالی انقلاب فرهنگی تدوین سند آن بوده که انجام داده و اکنون مجلس باید آن را تصویب کند تا به قانون تبدیل شود. تنها در این صورت است که قوه قضائیه می تواند تخلفات را در زمینه ی هوش مصنوعی پیگیری کند.
حجت‌الاسلام والمسلمین خسروپناه بیان کرد: بعضی از کشورها از این ابزار برای تجسس در زندگی خصوصی افراد استفاده می کنند، در صورتی که در حکمرانی فقهی اینگونه است که از هوش مصنوعی برای صیانت از حریم خصوصی افراد استفاده می شود و کشورهایی در این زمینه گام هایی را برداشته اند که ما می توانیم از تجربیات آنان استفاده کنیم.
وی با بیان اینکه ما در مورد بد حجابی ریشه‌یابی کرده و گزارش آن را خدمت حضرت آقا ارائه کرده‌ایم، افزود: باید این ریشه‌ها را حل کنیم و در نهایت درصد اندکی هم با مباحث قضایی حل خواهد شد وگرنه بدحجابی با برخورد خشن حل نمی‌شود بلکه هرقدر بیشتر برخورد کنیم بدتر خواهد شد؛ با هوش مصنوعی می‌توان در این زمینه کارهای خوبی انجام دهیم.
حجت‌الاسلام و المسلمین خسروپناه با بیان اینکه هوش مصنوعی در امور قضایی، مدیریت ترافیک، شهرسازی، شهرهای هوشمند و … کاربرد دارد، گفت: همانطور که انسان، جهت‌دهنده به افکار عمومی است مثلا می‌تواند در یک منبر مردم را متاثر و یا شاد کند هوش مصنوعی هم اینگونه است؛ تعصب، تبعیض و عدالت هم در الگوریتم‌های هوش مصنوعی ممکن است و آثار فرهنگی اجتماعی به دنبال دارد.
دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی با بیان اینکه ما یک هوش فقه مصنوعی و یکی فقه حکمرانی هوش مصنوعی داریم، لذا یکی از مسائل مهم در این زمینه سواد هوش مصنوعی است، اظهار کرد: سند هوش مصنوعی با استفاده از نظرات نخبگان و کارشناسان و فلاسفه مختلف از سراسر کشور تدوین شده است؛ بنده وقتی وارد شورا شدم دیدم سند هوش مصنوعی معطل مانده لذا میز هوش مصنوعی و فناوری کوآنتوم را ایجاد کردم و آیت‌الله رئیسی گفتند که نهادهای دیگری هم مدعی هستند که بنده عرض کردم ذیل میز هوش مصنوعی شواری عالی فعالیت کنند و ایشان هم اعتماد کرد.
وی با بیان اینکه ما ظرفیت بالایی از حکمت در قرآن، روایات، فلسفه و عرفان و اخلاق داریم که می‌تواند به پرسش‌های بنیادین هوش مصنوعی پاسخ دهد، افزود: قواعد فقهی و احکام شریعت هم ظرفیت بزرگی در این عرصه است. حتی غیرمسلمین هم دغدغه آفات هوش مصنوعی را دارند و باید از این تجارب هم استفاده کنیم. ما باید نظریه حکمرانی خودمان را مشخص کنیم.
استاد خسروپناه با تاکید بر اینکه ما اولین کشور در خاورمیانه هستیم که سازمان هوش مصنوعی را تاسیس کرده‌ایم، از این رو اخیرا در آمریکا مقاله‌ای نوشتند که جمهوری اسلامی ایران قصد دارد هوش مصنوعی در دنیا را تهدید کند، بیان کرد: یکی از کارها تنظیم‌گری قوانین مرتبط با هوش مصنوعی است شبیه کاری که در بحث حجاب انجام شده است. ما بعد از ۲۰ سال قانون حجاب را که طرح آن توسط دولت ارائه شد بررسی کردیم و با تایید شورای نگهبان باید توسط رئیس جمهور ابلاغ شود و اگر رئیس جمهور هم ابلاغ نکند رئیس مجلس می‌تواند آن را ابلاغ کند.
وی با بیان اینکه یکسری قوانینی در هوش مصنوعی داریم و یکسری اصول اخلاقی، اضافه کرد: چالش اصول اخلاقی هوش مصنوعی با قوانین هوش مصنوعی چالشی جدی است و در حکمرانی باید به آن پرداخته شود؛ البته تعارض اخلاق و فقه از مباحثی است که در حوزه مطرح است و باید با جدیت پیگیری کنیم؛ بررسی حریم خصوصی در هوش مصنوعی هم از موضوعات بسیار مهم است.
دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی کشور در بخش دوم سخنانش در پاسخ به پرسش برخی از طلاب، در مورد سند مرتبط با حجاب و هوش مصنوعی و نقش حوزه در تدوین سند هوش مصنوعی، اظهار کرد: بنده معتقدم وظیفه حوزویان این نیست که علوم و فنون رایانه و مسائل الگوریتمی را یاد بگیرند؛ این کارها را باید به مهندسین فن داد؛ وظیفه حوزه تولید محتوا برای هوش مصنوعی است؛ الان چت‌بات فارسی تولید شده ولی محتوا ندارد یعنی اگر از آن در مورد حکمرانی سؤال کنیم فرقی بین حکمرانی و حکمت قائل نیست بنابراین مهم، ارائه داده به هوش مصنوعی برای پاسخ به سؤالات جامعه است تا جایی که اگر بخواهیم شهرسازی بومی و اسلامی داشته باشیم بتواند داده به ما بدهد نه طبق طراحی مدرن و پست‌مدرن.
استاد خسروپناه به بحث سند در مورد نحوه برخورد با بدحجابی و انتقاد شدید او از این طرح، اشاره و اضافه کرد: قریب به اتفاق جامعه متدین و مذهبی، نخبگان دانشگاهی و حوزوی و مسئولان متدین از بنده به خاطر این مواضع قدردانی کردند و اندکی مواضع نادرستی داشتند؛ بنده معتقدم کشور از تندروی‌های بی‌منطق رنج می‌برد.
حجت‌الاسلام و المسلمین خسروپناه بیان کرد: واقعا حکمرانی به این سادگی نیست؛ این مسئله را برای اولین بار می‌گویم و اگر شهید رئیسی زنده بودند بیان نمی‌کردم؛ سه ماه قبل از فتنه ۱۴۰۱ که بنده هم نه عضو و نه دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی بودم، اعضای حکمت‌بنیان این شورا بالاتفاق گفتند که توطئه‌ای در پیش است و خواهش ما این است که فراجا با رفتار فیزیکی با بدحجاب برخورد نکند و مصوبه مذکور در شورا هم تصویب شد.
وی ادامه داد: : اجماع اعضای شورای عالی بدون حتی یک‌نفر مخالف این است که بدحجابی با برخورد و زور درست نمی‌شود؛ بر اساس جدیدترین نظرسنجی‌های معتبر که از سوی یکی از نهادهای معتبر انجام شده است ۸۵ درصد بانوان کشور با برخورد فیزیکی در بحث حجاب مخالفند؛ ۴۵ درصد گفته‌اند نیروی انتظامی فقط تذکر زبانی بدهد و دعوا درست نکند؛ سؤال بنده این است که اگر ۸۵ درصد جامعه مخالف برخورد فیزیکی باشند.
