بسمه تعالی

 

راهبردآموزشی و پژوهشی مؤسسه عالی فقه و علوم اسلامی

 تحت اشراف مقام معظم رهبری^{مدظله العالی}

^{(مدرسه عالی فقه و علوم اسلامی)}

   مؤسسه عالی فقه و علوم اسلامی، با امر مقام معظم رهبری(مد‌ظله‌العالی) و با هدف تربیت فقیهان متخصص برای پاسخ‌گویی به نیازهای فقهی نظام اسلامی و جامعه امروز بشری و کمک به تولید علم و نظریه‌های نوین در عرصه‌های مختلف فقه اجتماعی‌، سیاسی‌، اقتصادی و فرهنگی تأسیس شده است. تحقق این هدف نیازمند پیدایش جریان علمی نو و زاینده در چهارچوب نظام علمی و آموزشی متقن حوزه‌های علمیه است، به‌گونه‌ای‌که حوزه های علمیه به جای برخورد انفعالی با مسائل مستحدثه، مسیرهای تازه‌ای را برای حل مسائل جامعه و نظام، بر اساس اندیشه اسلامی و مکتب اهل‌بیت(علیهم السلام) بگشایند.

از  این رو، راهبرد اصلی مؤسسه، تقویت دانش فقاهت بر مبنای اجتهاد جواهری مبتنی بر اندیشه‌های حضرت امام(ره) و بر اساس دیدگاه‌های تحول‌خواه رهبر معظم انقلاب(مدظله) و همسو با دیدگاه مراجع تقلید و بزرگان حوزه(حفظهم‌الله) و برنامه‌ریزی و راه‌اندازی «رشته فقه‌های تخصصی» می‌باشد. برخی از این رشته‌ها، مانند فقه اقتصاد، فقه جزا، فقه خانواده‌، فقه سیاسی و فقه قضا در حوزه‌های علمیه دارای سابقه است، ولی موضوعات بسیاری از قبیل هنر، مدیریت و رسانه ناظر به مباحث اجتماعی دنیای مدرن تا کنون به طور جدی در مجامع فقهی حوزوی مورد بحث قرار نگرفته است.

بر اساس راهبرد فوق، مؤسسه فقه و علوم اسلامی اقدام به برنامه‌ریزی آموزشی و پژوهشی جامع فقه‌های تخصصی نموده است. مطابق این برنامه، طلاب از آغاز ورود به دوره خارج، مدت ۷ سال را صرف تحصیل و فراگیری فقه و اصول و سایر دانش‌های مورد نیاز، برای دست یافتن به توانایی پژوهش و تولید علم در عرصه‌های تخصصی فقهی می نمایند. دانش‌پژوهانی که با موفقیت مقاطع آموزشی را طی نمایند با کسب بنیه اجتهادی با ورود به «دورۀ عالی پژوهشی» به عرصۀ پژوهش‌های عمیق فقهی گام نهاده و توان تولید علم و نظریه را در خود به فعلیت خواهند رساند.

 توانمندی‌های فارغ التحصیلان

فارغ التحصیلان دوره‌های آموزشی و پژوهشی موسسه با استمداد از عنایات الهی، به توانمندی‌های ذیل دست خواهند یافت:

  * توانمندی استنباط احکام فقهی و مسائل مستحدثه در حوزه تخصصی؛

  * توان تحلیل موضوعات مستحدث و مسائل فقهی جدید؛

  * تدریس اجتهادی ابواب و مباحث فقهی متعارف و مستحدث؛

  * پژوهش و تألیف در حوزه‌های مرتبط با تخصص؛

  * توانایی مشارکت در تهیه قوانین و مقررات مورد نیاز نظام اسلامی؛

  * توانمندی حضور مؤثر در شوراهای فقهی نهادهای گوناگون نظام اسلامی.

 نظام تحصیلی

 نظام درسی مؤسسه، همسو با نظام آموزشی حوزه و با بهره‌گیری از ابزارها و شیوه‌های نوین خواهد بود. تأمین مدارک دانشگاهی برای طلاب، مورد نظر مؤسسه نبوده ولی دستیابی دانش پژوهان به مدارج عالی علمی حوزه و تدوین رساله‌های سطوح ۳ و ۴ و هدایت آنها در مسیر رشته فقه های تخصصی مورد تاکید بوده و حمایت های لازم از دانشپژوهان به عمل خواهد آمد.

اصول مورد توجه در برنامه‌ریزی آموزشی و پژوهشی مؤسسه به این شرح می باشد:

* تمرکز جدی بر دروس فقه و اصول در طول دوره؛

* رویکرد تخصصی به فقه؛

* اهتمام به امر پژوهش در تمام مقاطع؛

* آموزش دروس آکادمیک مرتبط با رشته فقه تخصصی؛

* آموزش دروس تکمیلی حوزوی، دروس مبانی اندیشه اسلامی، دروس عمومی مورد نیاز و تقویت مهارت‌های آموزشی و پژوهشی لازم؛

* فعالیت علمی تمام وقت و به حداقل رساندن تعطیلات و استفاده مفید از ایام تابستان؛

* فراهم‌نمودن امکانات آموزشی و پژوهشی مناسب.

سیاست پذیرش

سیاست مؤسسه، پذیرش طلاب مستعد، پُرتلاش و دارای ویژگی‌های شخصیتیِ مطلوب است و از آنجا که برنامه تحصیلی مدرسه، برنامه‌ای تمام‌وقت و پُرحجم خواهد بود، به آمادگی جسمی و روحی، شرایط مناسب خانوادگی و انگیزه قوی برای تلاش علمی سخت‌کوشانه در عرصه‌ فقه‌های تخصصی نیازمند است. این مؤسسه، در قبال تلاش مجدّانه طلاب، به فراهم‌سازی بسترهای رشد علمی و تهیه امکانات لازم مادی و ایجاد فضای مناسب تربیتی و اخلاقی برای آنان و خانواده‌هایشان در حد ممکن و متعارف حوزه متعهد می‌باشد.

بر اساس سیاست فوق، داوطلبان حضور در مؤسسه باید از شرایط ذیل برخوردار باشند:

  * اعتقاد، علاقه‌مندی و توانایی کار متمرکز فقهی با رویکرد تخصصی؛

  * آمادگی جهت حضور فعال و بانشاط علمی در برنامه‌های مؤسسه؛

  * عدم اشتغال به فعالیت‌های اجرایی و علمی خارج از مؤسسه؛

  * برخورداری از صلاحیت اخلاقی و اعتقادی واعتقاد و التزام به نظام مقدس جمهوری اسلامی؛

 * تعهد به اتمام دوره آموزشی و پژوهشی مدرسه؛

 

برنامه آموزشی

مطابق برنامه پیش‌بینی‌شده، حدودا ۱۷۰ روزِ درسی در مؤسسه برقرار خواهد بود و فعالیت آموزشی در دوره ۷ ساله آموزشی مؤسسه، معادل بیش از ۹ سال تحصیل علمی متعارف حوزه خواهد بود. در این برنامه، از ۱۰ ساعت وقت موظفی علمی طلاب در هر روز، ۷ ساعت صرف درس، مباحثه و مطالعه فقه و اصول، و یک‌سوم باقیمانده، صرف فراگیری دیگر دانش‌های مرتبط می‌شود. از فرصت تابستان نیز برای سایر برنامه‌ها استفاده خواهد شد.

دانش‌پژوهان، ابتدا وارد «مقطع تمهیدی» شده، پس از اتمام آن، برای «مقطع خارج عمومی» پذیرش می شوند و پس از اتمام دورۀ سه ساله، وارد «مقطع خارج تخصصی» که چهار سال به طول می انجامد می شوند. فارغ التحصیلان پس از اتمام مقاطع تحصیلی ۷ ساله،  برای یک دوره سه ساله عالی پژوهشی پذیرش شده و به عنوان «همکار پژوهشی» در مؤسسه به پژوهش‌های عمیق و ناظر به تولید علم در عرصۀ تخصص فقهی خود خواهند پرداخت.

مقطع خارج عمومی

  طلاب پس از اتمام مقطع تمهیدی برای ورود به «مقطع خارج عمومی» پذیرش می‌شوند و طی یک دوره ۳ ساله با شرکت در دروس خارج فقه و اصول مبانی استنباط و اجتهاد را فرا گرفته و آماده ورود به دوره تخصصی می‌شوند. درس خارج فقه در این مقطع، همه‌روزه بوده و بر ابواب عبادات – المعنی الأعم ـ متمرکز می باشد. درس خارج اصول نیز- به صورت منقّح -به صورت درسِ هرروزه در  این مقطع آغاز، و تا آخر مقطع خارج تخصصی، حداقل به مدت هفت سال ادامه می‌یابد.

 دروس تکمیلی

دانش‌های مورد نیاز در این برنامه، به فقه و اصول محدود نبوده و علاوه بر آنها، دروس تکمیلی، مانند درایه و رجال، تفسیر، فلسفه و دروس بنیادین همچون آشنایی تحلیلی و نقادانه با مبانی و فلسفه علوم جدید نیز پیش‌بینی شده تا دانش‌پژوهان را با پیشینه  دانش‌های جدید و نسبت آنها با مبانی اندیشه دینی آشنا سازد. دروس آشنایی با رشته‌های تخصصی نیز در این مقطع ارائه می‌شود تا طلاب محترم با آگاهی کافی، نسبت به انتخاب رشته اقدام کنند. علاوه بر این، دروس عمومی شامل آموزش عربی معاصر،  ادبیات فارسی و ریاضی در حد لازم و همچنین آموزش زبان انگلیسی در حد فهم متون تخصصی مرتبط با رشته و نیز آموزش مهارت های پژوهشی مورد نیاز از برنامه های این مقطع می باشد.

طلاب محترم در این مقطع نسبت به نگارش پایان نامه سطح۳حوزه اقدام و تا پایان مقطع از آن دفاع خواهند نمود.