در ابتدای جلسه حجت الاسلام و المسلمین همتیان به ذکر نکاتی پیرامون کاروان پیاده روی اربعین موسسه پرداختند. ایشان در آغاز با بیان اینکه که اگرچه سال گذشته نیز طلاب موسسه در این حرکت عظیم شرکت داشتند اما این برنامه به طور رسمی از سوی موسسه برگزار نشد افزودند: امسال به ویژه با حضور حجت الاسلام و المسلمین فقیهی خود موسسه متصدی این حرکت و برپایی کاروان پیاده روی اربعین شد و این اتفاق، اتفاق مبارکی بود.
ایشان سپس به برگزاری جلسات متعدد برای برنامه ریزی حرکت کاروان موسسه برای اربعین اشاره کرده و افزودند: اما هم در آن جلسات و هم از سوی مسئولین بعثه مقام معظم رهبری در تماسها مرتب این مسئله مورد توجه بود که بالاخره شرایط اربعین از نظر شلوغی و ازدحام شرایط خاص و ویژه ای است.
ایشان در پایان با ابراز تقدیر و تشکر از همهی مسئولین و طلابی که برای هرچه بهتر برگزار شدن این سفر معنوی متحمل زحمات شدند بیان داشتند: در این سفر گرچه سختی و فشار قابل توجهی برای طلاب و به ویژه خانواده ها وجود داشت اما از طرف مقابل نیز جلوه های از خودگذشتگی و ایثار و یاری و تعاون نسبت به یکدیگر نیز در میان طلاب عزیزمان در جای جای سفر قابل توجه و بسیار ارزشمند بود.
در ادامه مدیریت محترم موسسه، حجت الاسلام و المسمین صدر با بیان ضرورت شکر خدا به خاطر نعمت عظیم پیاده روی اربعین بیان داشتند: در قرن هجده و نوزده میلادی و اوایل جریان مدرنیزم امروزی می گفتند که اگر مدرنیته بر جهان حاکم شود، مذهب از جهان حذف می شود و جهان از شر مذهب راحت می شود اما امروز با گذشت آن دوران معلوم شد که نه تنها آن پیش بینی غلط و نادرست بود بلکه امروز در معادلات فرهنگی، سیاسی و اجتماعی دنیا، مذهب دارد نقش اصلی را ایفا می کند. بنابر این به لحاظ معادلات سیاسی و جهانی حضور در این راه پیمایی بسیار تعیین کننده و تاثیر گزار است. لذا این حرکت علاوه بر بعد معنوی از این حیث هم بسیار مهم است. مسئله بعد بحث رابطه ایران و عراق است که عده ای پیش بینی می کردند که این خون ریزی که ایجاد شد و صدها هزار نفر که به دست دو ملت از یکدیگر کشته شدند شقاقی ایجاد خواهد کرد که هرگز درست نخواهد شد اما بحمدالله می بینیم که نه تنها آنگونه نشد بلکه به برکت اهل بیت علیهم السلام این ارتباط بین دو کشور و دو ملت روز به روز بیشتر می شود و آن آثار منفی در حال زدوده شدن است.
ایشان سپس با ابراز تشکر ویژه از حجت الاسلام و المسلمین فقیهی و حضور تعیین کنندهشان در راه اندازی کاروان اربعین موسسه اظهار داشتند: در این برنامه حضور حاج آقای فقیهی تعیین کننده بود و با توجه به ارتباطاتی که ایشان در طول سالیان به عنوان مسئول ستاد عمره و عتبات دانشجویی کشور داشتند الحمدلله توانستند این برنامه را به نحو احسن برگزار کنند.
حجت الاسلام و المسلمین صدر در ادامه به ذکر نکات و تذکراتی پیرامون برنامه های موسسه پرداختند و گفتند: از جمله برنامه های موسسه مسئله پشتیبانی است که موسسه نسبت به طلاب دارد که از جمله در همین سفر اربعین هم این پشتیبانی را در حد امکان داشتیم.
ایشان سپس با اشاره به مسئله سطح بندی طلاب بیان داشتند: در مسئله سطح بندی تا به حال چهار سطح داشتیم که عبارت بود از متوسط، خوب، بسیار خوب و عالی. اما با برنامه ریزی جدیدی که صورت گرفته است یک سطح هم به این سطوح اضافه شده است که یک فرصت نیم سال برای عزیزانی که از حیث درسی ضعیف هستند برای جبران در اختیار ایشان قرار داده ایم. عزیزانی هم که در سطح متوسط قرار دارند دو نیم سال برای جبران فرصت دارند. تغییر دیگری که در برنامه سطرح بندی اعمال شده این است که پیشتر سطح خوب از معدل ۵/۱۶ تا ۱۸ بود که موجب یک عدم تناسبی شده بود که این اصلاح شد و بنابر این در حال حاضر از معدل ۱۶ تا ۱۷ سطح متوسط است، و از ۱۷ تا ۱۸ خوب و از ۱۸ تا ۱۹ بسیار خوب و بالاتر از ۱۹ هم سطح عالی.
ایشان در ادامه به ذکر این نکته پرداختند که با توجه به هدفی که از سوی مقام معظم رهبری برای این موسسه تعریف شده است وظیفه این موسسه تربیت فقیهانی است که بتوانند در زمینه های مختلف مورد نیاز جامعه اسلامی تولید نظریه کنند. و این کار، کار مشکلی است و نیاز به انسانهای نخبه و برجسته دارد که به طور خاص بتوانند در عرصه نظریه پردازی و تولید علم موفق و تاثیرگزار باشند. و از سوی دیگر ممکن است اشخاصی باشند که در این عرصه خاص استعداد و توانایی لازم را نداشته باشند اما در زمینه های دیگر مثل فعالیتهای اجتماعی و یا تبلیغی انسانهای خیلی موفق و تاثیرگزاری باشند. بنابراین حضور یا عدم حضور عزیزان در این موسسه قطعا به این معنا نیست که هرکه در اینجا پذیرفته می شود به طور کلی انسان خوب و توانمند و مستعدی است و اگر خدای نکرده پذیرفته نشد و یا نتوانست در این مجموعه موفق باشد و از مجموعه جدا شد به معنی عدم توانمندی و موفقیت در جاهای دیگر باشد. لذا هر عرصه ای اقتضائات و نیازهای خود را دارد و نیروی متناسب با خود را می طلبد. این موسسه نیز برای خود هدف خاص و محدودی تعریف کرده است که این هدف خاص، ویژگیهای خاصی را نیز اقتضا می کند.
ایشان سپس به ذکر ویژگیهای مورد نیاز در طلاب موسسه پرداخته و تشریح کردند: عمده ویژگیهای مورد نیاز در یک طلبه موفق در موسسه سه ویژگی است؛ اول تلاش و پشتکار جدی. طلبه ای که میخواهد در این مجموعه موفق باشد نباید اهل اتلاف وقت باشد، نباید اهل خستگی باشد که مثلا با دو ساعت مطالعه خسته شود. دومین ویژگی استعداد است. سومین ویژگی هم فعلیت و توانمندی بالفعل طلبه نسبت به دروسی است که تا به اینجا خوانده است.
حجت الاسلام و المسلمین صدر سپس با اشاره به ضرورت ایجاد فضای مناسب برای طلاب ممتاز تصریح کرد: طلبه ای که می تواند خود را به سطح بسیار خوب برساند این طلبه، طلبهی ممتاز حوزه است. برای طلبهی ممتاز باید حساب ویژه ای باز شود. حتی برایش یک آزادی عملی ایجاد شود که بتواند به طور خاص برای خود برنامه درسی ویژه داشته باشد و لزوما طبق برنامه عمومی پیش نرود. البته تصمیم گیری درمورد اینکه این برنامه خاص چه محدوده ای داشته باشد و طلبه تا چه اندازه قدرت مانور داشته باشد به عهده مدیران مدارس است اما در کل به نظر ما شرایط طلاب ممتاز از این حیث باید با دیگران متفاوت باشد. این نکته را هم در پرانتز عرض کنیم که ممتاز بودن همیشه هم خوب نیست چرا که طلبهی ممتاز به همان اندازه ای که ارزشمند است و دارای جایگاه بالایی است به همان اندازه هم تکلیفش سنگین است و اگر در انجام تکلیفش کوتاهی کند خدای متعال او را مواخذه سختی خواهد کرد.
مسئله دیگری که مدیر محترم موسسه به آن پرداختند بحث نظم و انضباط بود. ایشان بیان داشتند: غالب کسانی که به جایی رسیده اند روی این جهت نظم و انضباط بوده است. از حضرت امام نقل می کنند ایشان میفرموده است من دوست دارم سر ساعت شروع درس، پشت درب مسجد سلماسی تزاحم شود. یعنی طلبه ها راس ساعت نُه که درس آغاز می شود وارد جلسه بشوند. نظم خود حضرت امام هم که معروف است که در نجف یک دقیقه هم برنامه شان عقب و جلو نمیشده است. حضرت امام در طول سیزده سالی که در نجف بوده اند هر شب به حرم مشرف می شده اند و ابتدا یک زیارت امین الله میخوانده اند و سپس نماز و بعد زیارت جامعه و این برنامه هر شب ایشان بوده است در طول این سیزده سال.
ایشان سپس به اهمیت نوع پوشش و هیئت ظاهری طلاب اشاره کرده و افزودند: نکتهی دیگر هیئت و پوشش ظاهری است که انتظار می رود دوستان نسبت به آن اهتمام داشته باشند. استاد و درس و کلاس احترام دارد. نقل می کنند حضرت امام داخل منزل منتظر یکی از اعضای خانواده شان بوده اند، در به صدا در می آید و ایشان به تصور اینکه یکی از نزدیکانشان پشت در است بدون عمامه می روند، اما می بینند شخص دیگری است، بلافاصله عذرخواهی می کنند و به داخل می روند و عمامه شان را می گذارند و بر می گردند. این را هم عرض کنیم که یکی از دوستان درباره پوشیدن لباس روحانیت پرسیدند که آیا می شود گاهی بدون لباس بود مثلا برای مسافرت یا خرید که می رویم. بنده نظر خودم را گفتم که به نظر من این سلیقه ای است. بعضی می گویند که به هیچ وجه نباید لباس را در آورد. نظر آیت الله جوادی آملی این است. زمان جنگ ایشان سوار هلی کوپتر شده بودند بعد خلبان می گوید باید گوشی روی گوشتان بگذارید. ایشان حاضر نشده بودند عمامه را بردارند گوشی بگذارند یعنی تا این حد نسبت به این مسئله مقید هستند. سلیقه دیگر هم مانند مقام معظم رهبری است که زمان جنگ لباس طلبگی را در آوردند و لباس نظامی پوشیدند و عمامه را هم برداشتند و کلاه جنگی گذاشتند. لذا اینها به نظر من سلیقه ای است و نمی شود یک قانون کلی داد. ممکن است یک طلبه ای بگوید من با خانواده ام مسافرت که می روم برای راحتی خانواده ام لباس روحانیت را در مسافرت در می آوردم، حالا ما بگوییم این کار اشتباه است؟ خیر، اینطور نیست. البته اینکه وقتی طلبه ای معمم شد باید معمم و ملبس به لباس روحانیت بماند این حرف درستی است و لازم است، اما اینکه این ملبس بودن صدقش به چیست و آیا باید دائم ملبس بود یا می شود گاهی در شرایطی ملبس نباشیم این حرف دیگری است.
نکته دیگری که باید عرض کنیم بحث خانواده است که انتظار می رود دوستان به تعبیر بعضی اساتید مدیریت زمان داشته باشند. روی وقت حساب کنند که چطور باید آن را صرف کنند. وقتی شب دو ساعت می روید پیش خانواده این دو ساعت را فقط در خدمت خانواده باشید. اگر مثلا اخبار میخواهید ببینید در راه خانه خبرها را با گوشی همراهتان ببینید. یک ربع بیشتر که قرار نیست وقت بگذارید چون بیشترش اتلاف وقت است.
دیگر اینکه در زندگی خانوادگی توقعتان را به حداقل برسانید. از هیچ کس توقعی نداشته باشید. اهل گذشت باشید اهل فداکاری باشید. اهل فشار آوردن به جسم خودتان باشید و به قیمت سختی خودتان سعی کنید راحتی دیگران را فراهم کنید. از صبح نبوده اید حالا که می روید سعی کنید در کارهای خانه کمک کنید، اگر ظرف شستن است، اگر نگه داشتن بچه هاست، اینها ایجاد علاقه می کند و کانون خانواده را گرم و مستحکم می کند.
مسئله بعد بحث پژوهش است که دوستان الحمدلله این بحث را آنطور که باید جدی میگیرند. مقدمات راه اندازی نشریه داخلی موسسه هم بحمدلله فراهم شده است که در مرحله اول برای مدرسه عالی فقه و علوم اسلامی اجرا خواهد شد و چند نسخه داخلی خواهد داشت و بعد هم نسخه های اصلی به صورت عمومی انتشار پیدا خواهد کرد. و در مرحله بعد هم برای مدرسه عالی فقه های تخصصی. حاج آقای جعفری مسئولیت سردبیری نشریه را دارند و ان شاالله مقالات دوستان سریعتر برای ارزیابی در اختیار تحریریه قرار بگیرد.
نکته آخر هم پیرامون مسائل معنوی و اخلاقی عرض کنیم. انصافا هیچ عذری از یک طلبه پذیرفته نیست که نماز اول وقت خود را به تاخیر بیندازد. ما که قرار است راهنمای مردم باشیم باید این جملهی حضرت را در نهج البلاغه متوجه باشیم که «و اعلم ان کُلّ شی‌ء من عملک تبع لصلاتک» هر کاری تابع نماز است، اگر نماز درست شد همه چیز درست می شود و اگر خدای نکرده درست نشد بقیه کارها هم اصلاح نخواهد شد. این می شود پایهی معنویت و بقیه کارها و اعمال هم به تبع نماز درست می شود.
تصاویر:
