برگزاری درس اخلاق هفتگی دوشنبه ها
به حول و قوه الهی در روزه سه شنبه ۳۰ خرداد ۱۴۰۲ توفیق برگزاری درس اخلاق با سخنرانی حجه الاسلام و المسلمین استاد جلالی فرد از اساتید موفق موسسه عالی فقه و علوم اسلامی با حضور طلاب محترم موسسه برگزار گردید.
در ابتدا ایشان با مطلع تاثیر ظاهر بر باطن و در ادامه با پیوند بین آیه ی شریفه ی «إِنَ السَّمْعَ وَ الْبَصَرَ وَ الْفُؤادَ کُلُّ أُولئِکَ کانَ عَنْهُ مَسْؤُلًا» در سوره مبارکه اسراء و روایات مرتبط با آن، مطالب ارزشمند و قابل استفاده ای را در حضور حاضرین بیان فرمودند.
خلاصه ی فرمایشات ایشان جهت بهره مندی هر چه بیشتر علاقمندان به شرح ذیل تقدیم می گردد؛
بسم الله الرحمن الرحیم
الحمدلله رب العالمین و صلی الله علی محمد و آله الطاهرین
ابتدا به چند نکته توصیفی از انسان می پردازیم:
نکته اول: انسان یک ظاهری دارد و یک باطنی یعنی اموری که در ما هست ولی قابل مشاهده نیست مثل نیت و فکر.
نکته دوم: اهل معنا گفته اند و مویداتی هم دارد که تاثیر گذاری این دو بر هم است. یعنی حرکات و سکنات ظاهری ما از گفتن ها و رفتن ها و نوع پوشش مان نقشی بر باطن می زند و تاثیری در درون می گذارد.
این که گفتند تباکی کنید یا تحلم کنید و خودتان را به حلم بزنید به امید این است که نقشی بر درون بزند.
همچنین نیت ما و درون و احساسات ما، در خارج بروز و ظهوری خواهد داشت. اینکه مومن در ایام شهادت سیاه پوش می شود ناشی از آن عشق درونی است.
نکته سوم: این تاثیر و تاثرها به تدریج در لایه های زیرین وجودی ما رسوب می کند و اگر به صورت مستمر ادامه پیدا کند از ما یک شخصیت می سازد یا به تعبیری ملکه ای ایجاد می کند.
بعد ازا ین که این شاکله ایجاد شد، نوع گرایش های ما و نوع ادراکات ما ، از آن متاثر خواهد شد. یک عملی را یک شخص می گوید این عمل بسیار زشت است و دیگری می گوید این عمل بسیار زیباست.
با توجه به این نکات لازم است که هر کدام از ما ها در لایه های زیرین مان و ملکات بازبینی کنیم و در صدد از بین بردن ملکات زشت و افزودن ملکات زیبا باشیم. این کار تنها از خود ما بر می آید. از جای دیگر نمی توان توقع داشت که درست شود لذا رجوع و دقت در آن لایه های زیرین شخصیتی مان، مهمترین و لازم ترین کاری است که ما برعهده داریم. چون حشر ما در قیامت با همین شاکله و شخصیت است. لذا باید قیام کرد و نسبت به این شاکله دلسوز بود.
یکی از نکاتی که باید در خودمان اگر نیست ایجاد کنیم و اگر هست تثبیت و تکمیل کنیم، درک این نکته است که ما مسولیم. یعنی دغدغه ذهنی مان باشد.
پیامبر اکرم (صلوات الله علیه و آله): انی مسول و انکم مسوولون
امیر المومنین حضرت علی (علیه السلام) در نهج البلاغه : اتقوالله فی عباده و بلاده فانکم مسولون (فقه الرضا ص ۲۸۱)
فَقَالَ لَهُ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ ع لَا تَفْعَلْ فَقَالَ الرَّجُلُ وَ اللَّهِ مَا هُوَ شَیْءٌ أَتَیْتُهُ بِرِجْلِی إِنَّمَا هُوَ شَیْءٌ أَسْمَعُ بِأُذُنِی فَقَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ ع بِاللَّهِ أَنْتَ مَا سَمِعْتَ قَوْلَ اللَّهِ تَبَارَکَ وَ تَعَالَى إِنَ السَّمْعَ وَ الْبَصَرَ وَ الْفُؤادَ کُلُّ أُولئِکَ کانَ عَنْهُ مَسْؤُلًا وَ أَرْوِی فِی تَفْسِیرِ هَذِهِ الْآیَهِ أَنَّهُ یُسْأَلُ السَّمْعُ عَمَّا سَمِعَ وَ الْبَصَرُ عَمَّا نَظَرَ وَ الْقَلْبُ عَمَّا عَقَدَ عَلَیْه
یکی از آقایان می گفت که نوجوانی را دیدم که شایستگی طلبگی را داشت ولی به او نمی گفت تا این که یک شب خواب می بیند که صحنه قیامت است و همه دارند از صراط می گذرند و وقتی می خواسته بود بگذرد نزدیک بود بلغزد و بیفتد. به او گفته بودن چرا به ان جوان نکفتی که بیا طلبه شو.
استاد: و من آن نوجوان را که الان طلبه شده می شناسم که الحمد لله طلبه موفقی است.
راهکار:
از روایات به دست می آید که راهکار محاسبه نفس است. که مثلا خوب است انسان در هر شب و حتی در کل روز دائما از نفس حساب کشی کند.
اولا باید حسابکشی مستمر باشد.
ثانیا مرحوم امام در درس اخلاقشان گفته بودند که باید سالانه نیز محاسبه سالانه داشته باشیم. شرکت ها ی اقتصادی به صورت ریز سالانه چنین حسابکشی را دارند. مثلا چند تا پیج و مهره در انبار رفته است و چند تا خارج رفته است و بر اساس این ها برنامه ریزی می کردند.
ما نه صاحب شرکتیم و نه حساب بانکی داریم، ولی سرمایه ما عمرمان است . باید دید که در این یک سال آیا پیشرفت داشته ایم یا پس‌رفت داشته ایم. البته این حسابرسی نباید با تساهل و تسامح باشد بلکه باید دقیقه و ریز باشد. مثلا محبتش به خدا چقدر بود و الان چقدر است.
این که خداوند متعال فرمود هاست که ان الانسان لفی خسر یعنی سرمایه اش که حیات و عمرش هست را همین طور دارد از دست می دهد. الا الذین امنوا و عملوالصالحات.
آقای فیاضی می فرمودند : الصالحات یعنی همه صالحات. بله قدرت شرط است و این مقدار از تقیید قطعی است پس می شود فقط آنهایی که صالحاتی که می توانند انجام دهند را انجام دهند از این خسارت به دور هستند لذا حتی کارهای خیر کوچک را نباید از دست داد.
بعد ایشان فرمودند آیا ما می توانیم حتی کار های عادی مان را عبادی کنیم. جواب مثبت است ولذا اگر آنها را عمل نکنیم خسارت است.
همه آن چه که گفتیم به یک طرف ولی باید لطف خداوند و نظر حضرت بقیه الله الاعظم نیز باشد تا ما موفق بشویم. الهی آمین
