در این جلسه که با حضور اساتید و طلاب موسسه برگزار گردید، حجت الاسلام والمسلمین فقیهی به ادامه بحث جلسه گذشته پیرامون موضوع «اخلاق و توحید در قرآن» پرداخت و اظهار داشت:  همه­ی کتبی که تا کنون در زمینه­ی اخلاق و تربیت نوشته شده است عمدتا بر اساس اخلاق ارسطویی است و در حال حاضر شاکله­ی علم اخلاق را اخلاق ارسطویی تشکیل می دهد. در زمینه­ی تربیت هم در دهه های اخیر از غرب علمی وارد شد به اسم علوم تربیتی و این دو الان شده اند اخلاق و تربیت ما. البته حرفهای ارسطو از جهت علمی خوب است و ایشان فیلسوف بزرگی بوده است. هر دوی اینها چه اخلاق ارسطویی و چه علوم تربیتی غربی اگر نگوییم صد درصد و بخواهیم کمی احتیاط کنیم اما رنگ و لعاب سکولار دارند. به بیانی می شود گفت همه چیز در آن هست الّا خدا. به عنوان مثال در علم اخلاق می گویند سعی کنیم فضایل در ما ملکه شود، مثلا صداقت و سخاوت و امثال اینها را در خود ملکه کنیم. این خوب است اما سوال این است که خدا در کجای این علم است؟ فرضا ما صفات خوب را هم در خود ملکه کردیم که خیلی هم خوب است اما خدا در این بین و در این علم چه نقشی دارد و کجاست؟ در علوم تربیتی غربی هم که نگفته معلوم است. اما متاسفانه در این میان کسی نیامده است بگوید در زمینه­ی اخلاق و تربیت، قرآن چه می گوید؟ قرآن که اساسا کتاب تربیت و اخلاق است.

ایشان سپس با اشاره به کتب تالیف شده در زمینه­ی اخلاق گفتند: آیت الله مصباح کتابی نوشته اند با عنوان اخلاق در قرآن و واقعا هم همین کار را کرده اند یعنی بر خلاف برخی کتبی که با همین عنوان نوشته شده و می شوند اما با این حال همان اخلاق ارسطویی را مطرح می کنند، آیت الله مصباح در این کتاب واقعا اخلاق قرآنی را مورد بحث و بررسی قرار داده اند. حال اگر شما این کتاب را در کنار کتب دیگر اخلاق بگذارید به نظر شما نسبت مطالب این کتاب با کتب دیگری که در زمینه­ی اخلاق نوشته شده است چیست؟ عجیب است که نسبت اینها با هم تباین کلی است. چرا اینطور شده است؟ یک زمانی از آیت الله مصباح در همین زمینه پرسیدم ایشان فرمودند این اخلاق ارسطویی منطبق بر قرآن نیست. البته نه اینکه اخلاق ارسطویی چیز بدی باشد، اما آیا قرآن هم همین را می گوید؟ لذا شاید بشود کم کم به این مسئله رسید که چرا این برنامه ها و تلاش های تربیتی که ما تا به حال داشته ایم اثر نمی کند؟

استاد فقیهی با ذکر این مطلب که علامه طباطبایی در جلد اول المیزان بحث مفصلی در زمینه­ی اخلاق دارند به توضیح نظر المیزان در زمینه­­ی اخلاق پرداخته و گفتند:  در آن بحث نظریات مختلف در زمینه­ی اخلاق را بیان می کنند ودر نهایت اخلاق قرآنی را مطرح می کنند و می فرمایند قرآن در زمینه­ی اخلاق بیانی دارد که در هیچ جای دیگر پیدا نمی شود و آن اینکه قرآن کریم می فرماید اساس این عالم خداست. اولین فرمایش پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم همین بود که فرمودند: قولوا لا اله الا الله تفلحوا. پس از ایشان امام رضا علیه السلام هم از قول خداوند متعال فرمود که کلمه الله حصنی. اساسا تفاوت قرآن و سایر مکاتب در این است که قرآن دعوت به توحید می کند لذا مرحوم علامه عنوانی که برای اخلاق قرآنی می گذارند این است: “اخلاق توحیدی”.