آیین نامه مقاله تابستانی مدرسه سطح عالی
الف.تعریف
مقاله علمی، تحقیقى است که درباره مسائل مطرح شده در درس فقه یا اصول یا موضوعات مرتبط با آن مطابق این آیین نامه نگاشته می شود.
مقاله تابستانی در مقطع تمهیدی در قالب مقاله مروری تدوین می گردد و مقاله مروری نوشته ای است علمی، که به جمع آوری و ارائه آخرین دست آوردها و نظریات در خصوص یک مسئله پژوهشی با هدف نمایش تطورات علمی در یک مسئله و بیان تمایزات و اشتراکات نظرات می پردازد.
با این تعریف ویژگی های سه گانه زیر در هرمقاله مروری مدنظر خواهد بود:
اولا: تتبع به گونه ای است که بتوان به آخرین نظریات مطرح در خصوص مسئله پژوهشی دست یافت.
ثانیا: تتبع به گونه ای است که حتی المقدور سیر تاریخی مبحث و تطور مسئله در بازه زمانی مشخصی را بدست دهد.
ثالثا: در این نوع مقالات معمولا تولید علمی جدیدی صورت نمی پذیرد. بلکه تقریر روشن اقوال و ادله و طبقه بندی و توصیف مناسب آنها مدنظر است.
البته اتخاد رویکرد انتقادی در مسئله، و جمع آوری و ارائه تناظرات اقوال و ادله نسبت به یکدیگر، مفید می باشد.
دو نکته:
۱- مقاله مروری درباره مسائل مطرح شده در درس فقه یا اصول یا موضوعات مرتبط با آن مطابق آیین-نامه نگاشته می شود.
۲- درنوشتن پیشینه در مقالات مروری از آنجا که ماهیت مقالات مروری به نوعی جمع آوری پیشینه-هاست چنانچه در زمینه مسئله منتخب، مقاله ای مروری تولید شده است، بیان می شود.
ب. اهداف
۱- کسب مهارت روش تحقیق فقهی و اصولی
۲- کسب مهارت ارائه نتایج تحقیق
۳- تعمیق شناخت ابعاد یکی از مسایل فقهی یا اصولی از طریق تامین یک یا چند غرض از اغراض ذیل:
۱) توضیح و تبیین مسأله، و واکاوی ابعاد و زوایای پنهان آن
۲) جمع آوری اقوال و ادله، نتایج و ثمرات هر قول
۳) مقایسه اقوال و بیان تفاوت ها و اشتراکات آنها
۴) بررسی آثار و لوازم قول یا نظریه مطرح شده
۵) نقد یا پذیرش قول یا نظریه مطرح شده
۶) پاسخ به اشکالات و ایرادات مطرح شده
۷) طرح و تبیین مستدل قول یا نظریه جدید در مسأله
ج. مراحل
۱- انتخاب موضوع مقاله و ارائه عنوان آن
۲- تصویب موضوع در کمیته مربوط و ابلاغ آن
۳- تدوین طرح مقاله و ارائه آن
۴- تصویب طرح مقاله و ابلاغ آن
۵- تدوین مقاله
۶- بارگزاری و ارائه مقاله
۷- ارزیابی مقاله
تبصره: کلیه مراحل فوق باید طبق زمانبندی مشخص شده انجام شود.
د. شرایط موضوع مقاله و عنوان آن
۱- موضوع مقاله لازم است:
ازمباحث درس فقه یا اصول و یا فروعات مرتبط با آن باشد و بهتر است کاربردی باشد.
تبصره: موضوعات مرتبط با فقه و اصول مانند مسائل علم رجال، درایه و قواعد فقهی می تواند موضوع مقاله باشد.
۲- عنوان مقاله لازم است:
۱. نسبت به محتوا جامع و مانع باشد
۲. متناسب با حجم مقاله ، جزیی باشد
۳. رسا و گویا و بدون ابهام باشد
۴. دارای عنوانی مختصر و بدون کلمات اضافی باشد.
۵. جمله خبری یا سؤالی نباشد
تبصره: موضوع مقاله طبق فرم در زمان مقرر در سامانه پژوهش بارگزاری می شود.
ه. طرح اجمالی مقاله
۱. عناصر اصلی طرح مقاله عبارتند از:
۱/۱- عنوان مقاله
۲/۱- بیان مسأله
۳/۱- سؤال اصلی
۴/۱- سؤالات فرعی
۵/۱- پیشینه مقاله
۶/۱- بیان ضرورت مقاله
۷/۱- فهرست عناوین مقاله ( ساختار بحث)
۸/۱- فهرست منابع
۲. طرح مقاله باید مورد تایید اساتید مشخص شده توسط پژوهش قرار گیرد.
تبصره: طرح مقاله باید طبق فرم در زمان مقرر در سامانه پژوهش بارگزاری شود.
و. مقاله
۱. اجزاء مقاله
۱/۱- عنوان مقاله (و نام مولف و …)
۲/۱- چکیده
۳/۱- کلید واژه
۴/۱- مقدمه
۵/۱- بدنه اصلى
۶/۱- نتیجه‌گیرى
۷/۱- پیوست‌ها (در صورت وجود)
۸/۱- فهرست منابع (تنظیم‌شده طبق روش معیار)
تذکر: هریک از اجزای مقاله با عنوان جداگانه مشخص می شود، و إلّا پذیرفته نخواهد شد.
تبصره: جزییات مربوط به هر یک از اجزا در دستورالعمل پیوست اعلام شده است
۲. شرایط بدنه مقاله:
۱- منطبق بر طرح مقاله مصوب باشد
۲- جامع همه اجزای گزارش مقاله باشد
۳- حاصل کار علمی دانش پژوه باشد
۴- با قلمی روان و رسا و مطابق آیین نگارش معیار تدوین شود.
تبصره: مقاله باید در زمان مقرر در سامانه پژوهش بارگزاری شود.
ارزیابی
مقاله از سه جهت محتوایی، شکلی و انضباطی طبق جدول های زیر ارزیابی میشوند:
| ردیف | شاخصها | حداکثر امتیاز | امتیاز کسب شده | |
| ۱ | الزامی | فهم صحیح مطالب و انعکاس دقیق آن | ۱۵ | |
| ۲ | چینش مطالب و انسجام درونی آن (نظم و پیوستگی مطالب) | ۱۰ | ||
| ۳ | تتبّع و استفاده از منابع معتبر | ۵ | ||
| ۴ | تبیین اقوال مطرح شده و بیان ادله آن | ۷ | ||
| ۵ | نتیجهگیری ( جامعیت محتوایی) | ۳ | ||
| ۱ | ترجیحی | نقد و بررسی اقوال و انتخاب مستدل یک قول | ۳ | |
| ۲ | نوآوری مستدل محقق در ساختار مقاله، استدلال و ابداع یک قول | ۲ | ||
|
جمع کل امتیاز الزامی |
۴۰ | |||
- جدول ارزیابی محتوایی
تبصره: حداکثر ۵ نمره از نمرات ترجیحی به هر مقاله می تواند تعلق گیرد.
- جدول ارزیابی شکلی
| ردیف | شاخصها | توضیح شاخصه | حداکثر امتیاز |
| ۱ | چکیده | برخورداری از عنوان چکیده | ۱ |
| رعایت حجم چکیده | ۱ | ||
| جامعیت محتوایی (بیان مساله، اشاره به اقوال و نتایج، …) | ۲ | ||
| ۲ | کلید واژه | برخورداری از عنوان کلید واژه | ۱ |
| رعایت تعداد واژگان و انتخاب درست واژگان کلیدی | ۲ | ||
| ۳ | مقدمه | درج عنوان مقدمه | ۱ |
| رعایت حجم | ۱ | ||
| بیان مساله | ۱ | ||
| پیشینه مقاله | ۱ | ||
| ضرورت | ۱ | ||
| سؤال اصلی و سؤالات فرعی | ۳ | ||
| اشاره به ساختار مقاله | ۲ | ||
| ۴ | چینش بدنه مقاله با انتخاب عناوین جزیی و کلی متناسب با سوالات فرعی | ۵ | |
| ۵ |
نتیجه گیری |
برخورداری از عنوان نتیجه | ۱ |
| رعایت حجم نتیجه | ۱ | ||
| جامعیت محتوایی نتیجه | ۲ | ||
| ۶ | ارجاعات | برخورداری از ارجاعات | ۲ |
| صحت استناد دهی بر اساس یکی از شیوههای معتبر | ۳ | ||
| ۷ | فهرست منابع | برخورداری از فهرست منابع | ۲ |
| فهرست نویسی بر اساس یکی از روش های معیار | ۳ | ||
| ۸ | رعایت آیین نگارش و ویرایش، پاراگراف نویسی و روانی متن/ پرهیز از اطناب مملّ و ایجاز مخلّ | ۱۶ | |
| ۹ | صفحه آرایی | تناسب فونت، شماره صفحات، فاصلهها، صفحه اول و … | ۷ |
| جمع کل امتیاز الزامی | ۶۰ | ||
| ۱ | نگارش به زبان عربی (امتیاز ترجیحی، تکمیلی) | ۵ | |
جدول ارزیابی انضباطی
| ردیف | شاخصها | حداکثر امتیاز |
| ۱ | رعایت زمانبندی در ارائه موضوع | ۳ |
| ۲ | رعایت زمانبندی در ارائه طرح مقاله | ۳ |
| ۳ | مراجعه به استاد در مراحل تعیین شده | ۷ |
| ۴ | رعایت زمانبندی در ارائه مقاله | ۷ |
پیوست ها
پیوست شماره ۱:
در این پیوست توضیحاتی در مورد عناصر اصلی مقاله ارایه می گردد.
عنوان
۱- عنوان مقاله باید ناظر به مساله مقاله انتخاب شود (در انتخاب عنوان مقاله باید روی پرسش اصلی مقاله تمرکز کرد)
۲- عنوان، واژگان کلیدی مقاله را حتی الامکان پوشش دهد.
۳- عنوان مقاله نباید اعم یا اخص از محتوای مقاله باشد.
چکیده
۱- گزارش محتوای مقاله است و بعد از اتمام مقاله نوشته می شود و نسبت آن با مقاله نسبت اجمال به تفصیل است نه نسبت فهرست به متن. همچنین چکیده، خلاصه مقاله نیست. بلکه بیان دست آوردهای مقاله است که از اجزای ذیل تشکیل شده است:
۱/۱- اشاره به مسئله و جایگاه آن در هندسه مسائل آن علم
۲/۱- اشاره اجمالی به نظرات و رویکردهای گوناگون در حل مساله
۳/۱- بیان اجمالی ادله و شواهد
۴/۱- نتایج و یافته¬ها
۵/۱- پیامدها و کاربردهای مقاله
۲- کلمات چکیده معمولا بین ۱۰۰ تا۲۰۰ کلمه است و بهتر است در آن از کلیدواژه های مقاله استفاده شود.
۳- در چکیده نباید به ماخذ و منابع ارجاع داد و نمی¬توان از بیان خطابی، مثال و توضیح مفهومی و استدلال استفاده کرد.
کلید واژه
۱. کلید واژه، واژه های مهم و اساسیِ مرتبط با سوال اصلی و عنوان مقاله است و در حکم موضوعات جزئی و نمایه مقاله می باشند.
۲. میانگین واژه های کلیدی یک مقاله شش کلمه است.
مقدمه
۱- مقدمه دریچه ورود به مقاله و نقشه راه برای خواندن آن است.
۲- مقدمه در صدد بیان مطالب زیر است:
أ. بیان مساله
ب. سئوال اصلی
ج. سئوالات فرعی
د. پیشینه مقاله
ه. ضرورت
و. ساختار مقاله
۳- حجم مقدمه نباید بلند و مفصل باشد و بهتر است طول مقدمه حداکثر سه صفحه باشد.
سوال اصلی:
سوال اصلی جامع ترین مساله ای است که محقق با انجام تحقیق در صدد یافتن پاسخی برای آن است. پرسش اصلی معمولا جمله ای سوالی و هماهنگ با عنوان تحقیق است.
سئوال فرعی:
سئوالات فرعی مسائل جزئی تری است که پاسخ به پرسش اصلی منوط به پاسخ‌گویی به آنها است و باید نسبت به ابعاد مساله اصلی، جامع، مانع و دارای چینش منطقی باشد، به صورتی که با پاسخ به این سئوالات مساله اصلی حل شود.
بدنه مقاله
۱- بدنه مقاله که بخش عمده مقاله را شامل می شود، پاسخ روشمند به همه سئوالات فرعی مقاله است، .
۲- عناوین داخلی بدنه متناسب با سوالات فرعی و با چینش منطقی مرتب می شود.
۳- می توان هر سوال فرعی را به چند سئوال جزئی تر تجزیه و پاسخ به هر سئوال جزئی را ذیل یک عنوان جزئی¬تر آورد.
۴- مطالب بدنه مقاله باید مستند به منابع معتبر ( با ارجاع دقیق به منابع و مآخذ) و یا مستدل باشد.
۵- نباید در نقل قولها و ارجاعات زیاده¬روی کرد تا تبیین ، تحلیل و یا استدلال نویسنده دیده شود.
۶- متن مقاله باید بیشترین مطالب را در کمترین کلمات با پرهیز از اطناب ممل و ایجاز مخل با رعایت آئین نگارش علمی و پاراگراف بندی ارائه دهد
۷- حجم بدنه مقاله متناسب با مسأله مقاله بین ۳۰ تا ۵۰ صفحه است.
نتیجه گیری:
۱- نتیجه مقاله در حقیقت پاسخ سوالاتی است که در مقدمه مقاله طرح شده است و بدون بیان ادله و شواهد بیان می شود.
۲- نتیجه بر خلاف چکیده متضمن تعریف و بیان مساله و … نیست.
۳- نتیجه از نظر حجم نباید مفصل و طولانی باشد و عاری از مطالب اضافی و غیر ضروری است.
پیوست شماره ۲ ضوابط صفحه آرایی
۱. بدنه تحقیق درسی – بدون لحاظ ضمائم، مقدمه و چکیده – حداقل در۱۰ و حداکثر در ۲۵ صفحه سیصد کلمه ایِ و در برگ A4 تنظیم می شود.
۲. تحقیق درسی در نرم‌افزارword تایپ می¬شود و آخرین تغییرات آن فایل نیز ذخیره می‌شود.
۳. در صفحه اوّل عنوان تحقیق درسی در وسط سطر و با فاصله ۴ سانتی¬متر از بالا با قلم لوتوس شماره ۱۶ تایپ می‌شود.
۴. نام و نام خانوادگی دانش‌پژوه زیر عنوان و وسط سطر و با فاصله ۵/۱ سانتی¬متر با قلم ترافیک شماره ۱۰ تایپ می¬شود.
۵. مقطع تحصیلی (خارج عمومی) و پایه و نشانی الکترونیکی با علامت ستاره در پاورقی همان صفحه با قلم لوتوس نازک شماره۱۰ تایپ می‌گردد. ور در ادامه شماره تحقیق، شماره دانش‌پژوه ، نیمسال تحصیلی، پایه تحصیلی درج می‌شود.
۶. عناوین فرعی با شماره¬های تفکیک کننده مانند: ۱-؛ ۲- و … با قلم لوتوس شماره ۱۴ و با درشت نمایی (Bold) تایپ می‌شود.
۷. عناوین فرعی¬تر با شماره¬های تفکیکی ۱-۱. ؛ ۲-۱. و … با قلم لوتوس شماره ۱۳ و با درشت نمایی تایپ شود. عناوین فرعی حداکثر تا سه رتبه نزولی با اعداد و بیش از آن با «الف، ب و ج» تفکیک شوند.
۸. در انتهای هیچ یک از عناوین چکیده، مقدمه، پیکره اصلی، نتیجه و فهرست منابع از علامت « : » استفاده نمی¬شود؛ زیرا عناوین مذکور به شاخه¬های جزیی¬تر تقسیم نمی¬شود.
۹. بدنه تحقیق در عبارات فارسی با قلم لوتوس B LOTUS یا B MITRA نازک، و عبارات عربی با قلم B BADR و عبارات لاتین با قلم timesnew roman یا Times medium با سایز شماره ۱۴ تایپ می‌شود.
۱۰. عبارات پاورقی نیز با همان قلم‌های مشخص شده و با سایز شماره ۱۰ تایپ می‌شود.
۱۱. فهرست منابع نیز با همان قلم‌های مشخص شده و با سایز شماره ۱۴ تایپ می‌شود.
۱۲. ابتدای هر پاراگراف یا بند با تورفتگی (اشپون) به اندازه ۵/۰ سانتی¬¬متر آغاز می¬گردد.
۱۳. فاصله دو پاراگراف از هم ۱.۵ Lines شود
۱۴. همترازی پاراگراف¬ها به صورت Justify Low می¬باشد[>> Justify Low Word >> Home >> Paragraph]
15. فاصله بین سطرهای متن ۱۵/۱ pt و فاصله آن¬ها از عنوان¬های فرعی ۵/۱ pt است.
۱۶. فاصله حاشیه صفحه‌ها به شکل عادی (۲.۵۴سانتی‌متر از بالا، پایین، چپ و راست) تنظیم می‌شود
۱۷. از خطوط حاشیه¬ای و تزئینی استفاده نشود.
۱۸. نقل قول مستقیم در داخل گیومه با قلم لوتوس نازک شماره ۱۲ تایپ می¬گردد.
۱۹. درج شماره صفحات در پایین صفحه الزامی است و از اول چکیده آغاز می شود.
* تذکر
۱. خط کشیدن زیر عبارات و یا رنگی نمودن آن به منظور تاکید بر اهمیت عبارت، صحیح نیست.
۲. معیار در نگارش متن تحقیق ضوابط فرهنگستان زبان و ادب فارسی است.
http://apll.ir
