آیین نامه تحقیق درسی مدرسه سطح عالی

الف.تعریف

تحقیق درسی تحقیقى است که در باره مسائل مطرح شده در درس فقه یا اصول یا موضوعات مرتبط با آن مطابق این آیین نامه نگاشته می شود.

ب. اهداف

۱- کسب مهارت روش تحقیق فقهی و اصولی
۲- کسب مهارت ارائه نتایج تحقیق
۳- تعمیق شناخت ابعاد یکی از مسایل فقهی یا اصولی از طریق تامین یک یا چند غرض از اغراض ذیل:
۱) توضیح و تبیین مسأله، و واکاوی ابعاد و زوایای پنهان آن
۲) جمع آوری اقوال و ادله، نتایج و ثمرات هر قول
۳) مقایسه اقوال و بیان تفاوت¬ها و اشتراکات آنها
۴) بررسی آثار و لوازم قول یا نظریه مطرح شده
۵) نقد یا پذیرش قول یا نظریه مطرح شده
۶) پاسخ به اشکالات و ایرادات مطرح شده
۷) طرح و تبیین مستدل قول یا نظریه جدید در مسأله

ج. مراحل

۱- انتخاب موضوع تحقیق درسی و ارائه عنوان آن
۲- تصویب موضوع در کمیته مربوط و ابلاغ آن
۳- تدوین طرح تحقیق و ارائه آن
۴- تصویب طرح تحقیق و ابلاغ آن
۵- تدوین تحقیق
۶- بارگزاری و ارائه تحقیق
۷- ارزیابی تحقیق

تبصره: کلیه مراحل فوق باید طبق زمانبندی مشخص شده انجام شود.

د. شرایط موضوع تحقیق درسی و عنوان آن

موضوع تحقیق درسی لازم است:
ازمباحث درس فقه یا اصول و یا فروعات مرتبط با آن باشد که در آن نیمسال یا نیمسال قبل فراگرفته شده است و بهتر است کاربردی باشد.
تبصره: موضوعات مرتبط با فقه و اصول مانند مسائل علم رجال، درایه و قواعد فقهی پس از تایید استاد مربوطه می¬تواند موضوع تحقیق درسی باشد.
عنوان تحقیق درسی لازم است:
۱. نسبت به محتوا جامع و مانع ‌باشد
۲. متناسب با حجم تحقیق درسی، جزیی ‌باشد
۳. رسا و گویا و بدون ابهام باشد
۴. دارای عنوانی مختصر و بدون کلمات اضافی باشد.
۵. جمله خبری یا سؤالی نباشد

تبصره: موضوع تحقیق طبق فرم در زمان مقرر در سامانه پژوهش بارگزاری می شود.

ه. طرح اجمالی تحقیق

۱. عناصر اصلی طرح تحقیق عبارتند از:
۱/۱- عنوان تحقیق
۲/۱- بیان مسأله
۳/۱- سؤال اصلی
۴/۱- سؤالات فرعی
۵/۱- فهرست عناوین تحقیق ( ساختار بحث)
۶/۱- فهرست منابع
۲. طرح تحقیق باید مورد تایید اساتید مشخص شده توسط پژوهش قرار گیرد.

تبصره: طرح تحقیق باید طبق فرم در زمان مقرر در سامانه پژوهش بارگزاری شود.

و. تحقیق درسی

۱. اجزاء تحقیق درسی
۱/۱- عنوان تحقیق (و نام مولف و …)
۲/۱- چکیده
۳/۱- کلید واژه
۴/۱- مقدمه
۵/۱- بدنه اصلى
۶/۱- نتیجه‌گیرى
۷/۱- پیوست‌ها (در صورت وجود)
۸/۱- فهرست منابع (تنظیم‌شده طبق روش معیار)
تذکر: هریک از اجزای تحقیق درسی با عنوان جداگانه مشخص می شود، و إلّا پذیرفته نخواهد شد.

تبصره: جزییات مربوط به هر یک از اجزا در دستورالعمل پیوست اعلام شده است.

۲. شرایط گزارش تحقیق درسی:
۱- منطبق بر طرح تحقیق مصوب باشد
۲- جامع همه اجزای گزارش تحقیق درسی باشد
۳- حاصل کار علمی دانش¬پژوه – بعد از تصویب موضوع- باشد
۴- با قلمی روان و رسا و مطابق آیین نگارش معیار تدوین شود
تبصره: تحقیق درسی باید طبق فرم در زمان مقرر در سامانه پژوهش بارگزاری شود.

      ارزیابی

 تحقیق درسی از سه جهت محتوایی، شکلی و انضباطی طبق جدول های زیر ارزیابی می­شوند:

ردیف	شاخص­ها		حداکثر امتیاز	امتیاز کسب شده
۱	الزامی	فهم صحیح مطالب و انعکاس دقیق آن	۱۲
۲		چینش مطالب و انسجام درونی آن (نظم و پیوستگی مطالب)	۸
۳		تتبّع و استفاده از منابع گوناگون	۵
		تبیین اقوال مطرح شده و بیان ادله آن	۵
۴		نتیجه­گیری	۵
۵		استفاده از منابع معتبر	۵
۱	ترجیحی	نقد و بررسی اقوال	۲
۲		انتخاب مستدل یک قول	۳
۳		نوآوری مستدل محقق در ابداع یک قول	۴
۴		نوآوری مستدل محقق در استدلال	۳
۵		نوآوری مناسب محقق در ساختارِ تحقیق	۳
جمع کل امتیاز الزامی			۴۰

۱. جدول ارزیابی محتوایی

تبصره: حداکثر ۵ نمره از نمرات ترجیحی به هر تحقیق می تواند تعلق گیرد.

۲. جدول ارزیابی شکلی

ردیف	شاخص­ها	توضیح شاخصه	حداکثر امتیاز
۱	چکیده	برخورداری از عنوان چکیده	۱
		رعایت حجم چکیده	۱
		جامعیت محتوایی (بیان مساله، اشاره به اقوال و نتایج، …)	۲
۲	کلید واژه	برخورداری از عنوان کلید واژه	۱
		رعایت تعداد واژگان و انتخاب درست واژگان کلیدی	۲
۳	مقدمه	درج عنوان مقدمه	۱
		رعایت حجم	۱
		بیان مساله	۲
		پیشینه تحقیق	۲
		سؤال اصلی و سؤالات فرعی	۳
		اشاره به ساختار تحقیق	۲
۴	چینش بدنه تحقیق با انتخاب عناوین جزیی و کلی متناسب با سوالات فرعی		۵
۵	نتیجه­گیری	برخورداری از عنوان نتیجه	۱
		رعایت حجم نتیجه	۱
		جامعیت محتوایی نتیجه	۲
۶	ارجاعات	برخورداری از ارجاعات	۲
		صحت استناد دهی بر اساس یکی از شیوه­های معتبر	۳
۷	فهرست منابع	برخورداری از فهرست منابع	۲
		فهرست نویسی بر اساس یکی از روش های معیار	۳
۸	رعایت آیین نگارش و ویرایش، پاراگراف نویسی و روانی متن		۱۶
۹	صفحه آرایی	تناسب فونت، شماره­ صفحات، فاصله­ها، صفحه اول و …	۷
جمع کل امتیاز الزامی			۶۰
۱	نگارش به زبان عربی (امتیاز ترجیحی، تکمیلی)		۵

 

۳. جدول ارزیابی انضباطی

.ردیف	شاخص­ها		حداکثر امتیاز
۱	الزامی	رعایت زمان‌بندی در پیشنهاد عنوان	۲
۲		رعایت زمان‌بندی در ارائه طرح تحقیق	۴
۳		رعایت زمان‌بندی در ارائه گزارش پیشرفت	۶
۴		رعایت زمان‌بندی در ارائه تحقیق	۸
۵	منفی	تاخیر در ارائه عنوان، طرح، گزارش و اصل تحقیق	روزانه نیم امتیاز
جمع کل امتیاز انضباطی الزامی			۲۰
۱	ترجیحی	انتخاب عنوان مقاله زودتر از زمان‌بندی	روزانه ۲۵/.
۲		ارائه گزارش پیشرفت زودتر از زمان‌بندی اعلامی	روزانه ۲۵/.
۳		ارائه تحقیق زودتر از زمان‌بندی اعلامی	روزانه ۲۵/.
حداکثر امتیاز انضباطی ترجیحی			۵

تذکرات:

۱- در صورت رعایت نشدن زمان‌بندی اعلامی برای هریک از چهار مرحلۀ مذکور، به ازاء هر روز نیم امتیاز کسر می‌شود؛ و بعد از صفر شدن امتیاز انضباطی، به ازای هر روز تأخیر، دو امتیاز از مجموع امتیازات شکلی کسر خواهد شد.
۲- تأخیر بیش از ۳۰ روز در ارسال فایل نهایی سبب درج امتیاز صفر در هر دو ارزیابی «انضباطی و شکلی» خواهد شد.

پیوست ها

پیوست شماره ۱:

در این پیوست توضیحاتی در مورد عناصر اصلی تحقیق ارایه می گردد.

* عنوان

۱- عنوان تحقیق باید ناظر به مساله تحقیق انتخاب شود (در انتخاب عنوان تحقیق باید روی پرسش اصلی تحقیق تمرکز کرد)
۲- عنوان، واژگان کلیدی تحقیق را حتی الامکان پوشش دهد.
۳- عنوان مقاله نباید اعم یا اخص از محتوای مقاله باشد.

* چکیده

۱- گزارش محتوای تحقیق است و بعد از اتمام تحقیق نوشته می¬شود و نسبت آن با تحقیق نسبت اجمال به تفصیل است نه نسبت فهرست به متن. همچنین چکیده، خلاصه تحقیق نیست. بلکه بیان دست آوردهای تحقیق است که از اجزای ذیل تشکیل شده است:
۱/۱- اشاره به مسئله و جایگاه آن در هندسه مسائل آن علم
۲/۱- اشاره اجمالی به نظرات و رویکردهای گوناگون در حل مساله
۳/۱- بیان اجمالی ادله و شواهد
۴/۱- نتایج و یافته¬ها
۵/۱- پیامدها و کاربردهای تحقیق
۲- کلمات چکیده معمولا بین ۱۰۰ تا۲۰۰ کلمه است و بهتر است در آن از کلیدواژه های تحقیق استفاده می¬شود
۳- در چکیده نباید به ماخذ و منابع ارجاع داد و نمی¬توان از بیان خطابی، مثال و توضیح مفهومی و استدلال استفاده کرد.

* کلیدواژه

۱. کلید واژه، واژه¬های مهم و اساسیِ مرتبط با سوال اصلی و عنوان تحقیق است و در حکم موضوعات جزئی و نمایه تحقیق می¬باشند.
۲. میانگین واژه¬های کلیدی یک تحقیق شش کلمه است.

* مقدمه

۱- مقدمه دریچه ورود به تحقیق درسی و نقشه راه برای خواندن آن است.
۲- مقدمه در صدد بیان مطالب زیر است:
‌أ. بیان مساله
‌ب. سئوال اصلی
‌ج. سئوالات فرعی
‌د. پیشینه تحقیق
‌ه. ساختار تحقیق
۳- حجم مقدمه نباید بلند و مفصل باشد و بهتر است طول مقدمه حداکثر دو صفحه باشد.

* سوال اصلی:

سوال اصلی جامع ترین مساله ای است که محقق با انجام تحقیق در صدد یافتن پاسخی برای آن است. پرسش اصلی معمولا جمله ای سوالی و هماهنگ با عنوان تحقیق است.

سئوال فرعی:

سئوالات فرعی مسائل جزئی تری است که پاسخ به پرسش اصلی منوط به پاسخ‌گویی به آنها است و باید نسبت به ابعاد مساله اصلی، جامع، مانع و دارای چینش منطقی باشد، به صورتی که با پاسخ به این سئوالات مساله اصلی حل شود.

بدنه تحقیق

۱- بدنه تحقیق که بخش عمده تحقیق درسی را شامل می شود، پاسخ روشمند به همه سئوالات فرعی تحقیق است، .
۲- عناوین داخلی بدنه متناسب با سوالات فرعی و با چینش منطقی مرتب می شود.
۳- می توان هر سوال فرعی را به چند سئوال جزئی تر تجزیه و پاسخ به هر سئوال جزئی را ذیل یک عنوان جزئی تر آورد.
۴- مطالب بدنه تحقیق باید مستند به منابع معتبر ( با ارجاع دقیق به منابع و مآخذ) و یا مستدل باشد.
۵- نباید در نقل قولها و ارجاعات زیاده¬روی کرد تا تبیین ، تحلیل و یا استدلال نویسنده دیده شود.
۶- متن تحقیق باید بیشترین مطالب را در کمترین کلمات با پرهیز از اطناب ممل و ایجاز مخل با رعایت آئین نگارش علمی و پاراگراف بندی ارائه دهد
۷- حجم بدنه تحقیق متناسب با مسأله تحقیق بین ۱۰ تا ۲۵ صفحه است.

نتیجه گیری:

۱- نتیجه تحقیق در حقیقت پاسخ سوالاتی است که در مقدمه تحقیق طرح شده است و بدون بیان ادله و شواهد بیان می شود.
۲- نتیجه بر خلاف چکیده متضمن تعریف و بیان مساله و … نیست.
۳- نتیجه از نظر حجم نباید مفصل و طولانی باشد و عاری از مطالب اضافی و غیر ضروری است.

پیوست شماره ۲ ضوابط صفحه آرایی

۱. بدنه تحقیق درسی – بدون لحاظ ضمائم، مقدمه و چکیده – حداقل در۱۰ و حداکثر در ۲۵ صفحه سیصد کلمه ایِ و در برگ A4 تنظیم می شود.
۲. تحقیق درسی در نرم‌افزارword تایپ می شود و آخرین تغییرات آن فایل نیز ذخیره می‎شود.
۳. در صفحه اوّل عنوان تحقیق درسی در وسط سطر و با فاصله ۴ سانتی متر از بالا با قلم لوتوس شماره ۱۶ تایپ می‌شود.
۴. نام و نام خانوادگی دانش‌پژوه زیر عنوان و وسط سطر و با فاصله ۵/۱ سانتی متر با قلم ترافیک شماره ۱۰ تایپ می¬شود.
۵. مقطع تحصیلی (خارج عمومی) و پایه و نشانی الکترونیکی با علامت ستاره در پاورقی همان صفحه با قلم لوتوس نازک شماره۱۰ تایپ می‌گردد. ور در ادامه شماره تحقیق، شماره دانش‌پژوه ، نیمسال تحصیلی، پایه تحصیلی درج می‎شود.
۶. عناوین فرعی با شماره¬های تفکیک کننده مانند: ۱-؛ ۲- و … با قلم لوتوس شماره ۱۴ و با درشت نمایی (Bold) تایپ می‌شود.
۷. عناوین فرعی¬تر با شماره¬های تفکیکی ۱-۱. ؛ ۲-۱. و … با قلم لوتوس شماره ۱۳ و با درشت نمایی تایپ شود. عناوین فرعی حداکثر تا سه رتبه نزولی با اعداد و بیش از آن با «الف، ب و ج» تفکیک شوند.
۸. در انتهای هیچ یک از عناوین چکیده، مقدمه، پیکره اصلی، نتیجه و فهرست منابع از علامت « : » استفاده نمی‎¬شود؛ زیرا عناوین مذکور به شاخه¬های جزیی¬تر تقسیم نمی¬شود.
۹. بدنه تحقیق در عبارات فارسی با قلم لوتوس B LOTUS یا B MITRA نازک، و عبارات عربی با قلم B BADR و عبارات لاتین با قلم timesnew roman یا Times medium با سایز شماره ۱۴ تایپ می‎شود.
۱۰. عبارات پاورقی نیز با همان قلم‌های مشخص شده و با سایز شماره ۱۰ تایپ می‎شود.
۱۱. فهرست منابع نیز با همان قلم‌های مشخص شده و با سایز شماره ۱۴ تایپ می‎شود.
۱۲. ابتدای هر پاراگراف یا بند با تورفتگی (اشپون) به اندازه ۵/۰ سانتی¬¬متر آغاز می‎¬گردد.
۱۳. فاصله دو پاراگراف از هم ۱.۵ Lines شود
۱۴. همترازی پاراگراف¬ها به صورت Justify Low می¬باشد[>> Justify Low Word >> Home >> Paragraph]
15. فاصله بین سطرهای متن ۱۵/۱ pt و فاصله آن¬ها از عنوان¬های فرعی ۵/۱ pt است.
۱۶. فاصله حاشیه صفحه‌ها به شکل عادی (۲.۵۴سانتی‌متر از بالا، پایین، چپ و راست) تنظیم می‎شود
۱۷. از خطوط حاشیه ای و تزئینی استفاده نشود.
۱۸. نقل قول مستقیم در داخل گیومه با قلم لوتوس نازک شماره ۱۲ تایپ می گردد.
۱۹. درج شماره صفحات در پایین صفحه الزامی است و از اول چکیده آغاز می شود.
o تذکر
۱. خط کشیدن زیر عبارات و یا رنگی نمودن آن به منظور تاکید بر اهمیت عبارت، صحیح نیست.
۲. معیار در نگارش متن تحقیق ضوابط فرهنگستان زبان و ادب فارسی است.
http://apll.ir/